Krzysztof Broński
2019, s. 320, ISBN 978-83-7252-802-5
W monografii podjęto próbę syntetycznego ukazania finansów publicznych Galicji w okresie autonomii. Problematyka ta dotychczas nie została kompleksowo omówiona w historiografii polskiej i zagranicznej. Wykorzystując podejście systemowe, autor wypełnia tę lukę badawczą.
Finanse publiczne tworzą złożony system, który można rozpatrywać w ujęciu podmiotowym, prawnym, instytucjonalnym i instrumentalnym. Takie właśnie podejście zastosowano w publikacji. W sposób usystematyzowany przedstawiono organizację skarbowości Galicji jako kraju koronnego monarchii habsburskiej. Szczególną uwagę zwrócono na ewolucję austriackiego systemu podatkowego oraz udział Galicji w podatkach Austrii. Omówiono kluczowe kompetencje galicyjskiego Sejmu i Wydziału Krajowego w sprawach skarbowych, a następnie przeprowadzono analizę budżetów krajowych ze wskazaniem źródeł dochodów i głównych kierunków wydatków w kilku przekrojach czasowych. Przedstawiono funkcjonujące w Galicji wybrane publiczne fundusze celowe oraz będące w zarządzie kraju fundacje stypendialne. Zaprezentowano również funkcję, jaką w systemie finansów publicznych pełnił utworzony przez galicyjskie władze autonomiczne na początku lat 80. XIX w. Bank Krajowy. W dalszej części pracy ukazano rozwój finansów samorządu terytorialnego. Omówiono kluczowe regulacje prawne gospodarki finansowej oraz dokonano analizy dochodów i wydatków gmin i powiatów galicyjskich w półwieczu autonomii. Pokazano znaczenie bankowości komunalnej dla finansów samorządu terytorialnego. W ostatniej części monografii podjęto istotne kwestie dotyczące finansów ubezpieczeń społecznych w Galicji.
Zaprezentowane w monografii rozważania oparto na rozbudowanej podstawie źródłowej, będącej rezultatem działalności ówczesnych instytucji autonomicznych (Sejmu i Wydziału Krajowego), krajowych instytucji statystycznych oraz na opracowaniach naukowych z epoki. Publikacja może stanowić inspirację do pogłębionych badań szczegółowych i porównawczych z zakresu finansów publicznych autonomicznej Galicji i innych krajów koronnych Austrii.
Treść:
1. Galicja w austriackim systemie skarbowym w okresie autonomii
2. Budżety krajowe w Galicji w okresie autonomii
3. Finanse samorządu terytorialnego w Galicji
4. Finanse ubezpieczeń społecznych w Galicji
